
چه عاملی باعث خرابی سنسور دریچه گاز (TPS) موتورسیکلت میشود؟
سنسور دریچه گاز یا *Throttle Position Sensor (TPS)* یکی از قطعات حیاتی در سیستم مدیریت موتور است که نقش کلیدی در تنظیم میزان هوای ورودی به موتور و هماهنگی آن با سوخت دارد. خرابی این سنسور میتواند منجر به کاهش عملکرد موتور، افزایش مصرف سوخت، و حتی خاموشی ناگهانی موتورسیکلت شود.
*علل اصلی خرابی سنسور دریچه گاز*
۱. *سایش و فرسودگی طبیعی*:
– سنسور TPS بهمرورزمان و با استفاده مداوم ممکن است دچار سایش داخلی شود، بهویژه در موتورسیکلتهای با عمر بالا.
– تماس مداوم پتانسیومتر (قطعه مقاومتی داخل سنسور) با مسیرهای الکتریکی باعث کاهش دقت آن میشود.
۲. *آلودگی و رطوبت*:
– نفوذ گردوغبار، روغن، یا رطوبت به داخل سنسور (بهخصوص در موتورسیکلتهای بدون محافظ کافی) میتواند اتصالات داخلی را مختل کند.
– تجمع کربن روی دریچه گاز نیز ممکن است به سنسور آسیب برساند.
۳. *مشکلات الکتریکی*:
– اتصال کوتاه در سیمکشی، نوسانات ولتاژ، یا اکسید شدن سوکتهای اتصال سنسور به ECU.
– قرارگیری سنسور در معرض حرارت شدید موتور نیز بر عملکرد آن تأثیر میگذارد.
۴. *ضربه یا لرزشهای شدید*:
– تصادفها یا لرزشهای ناشی از جادههای ناهموار ممکن است به ساختار ظریف سنسور آسیب فیزیکی وارد کند.

علائم خرابی سنسور TPS- نوسان دور موتور در حالت درجا دور موتور بهصورت غیرعادی بالا و پایین میرود.
– کاهش شتابگیری یا پاسخ دهی ضعیف موتور
هنگام چرخاندن دسته گاز، موتور با تأخیر واکنش نشان میدهد.
– روشن شدن چراغ چک موتور: ECU خطاهای مربوط به سنسور (مثل خطای P0120 یا P0123) را ثبت میکند.
– مصرف سوخت غیرطبیعی: افزایش مصرف سوخت بهدلیل اختلال در نسبت هوا به سوخت.
– خاموشی ناگهانی موتور: بهویژه هنگام کاهش یا افزایش سریع گاز.
روشهای تشخیص خرابی سنسور دریچه گاز
۱. اسکن دیاگ (Diagnostic Tool):
– استفاده از دستگاه دیاگ برای خواندن خطاهای ECU و بررسی دادههای زنده سنسور (مقدار ولتاژ خروجی باید بهصورت پلهای و بدون نوسان باشد).
۲. تست مقاومت با مولتیمتر:
– اندازهگیری مقاومت سنسور در حالتهای مختلف دریچه گاز (مقاومت باید بهصورت خطی و بدون قطعی تغییر کند).
۳. بررسی بصری و مکانیکی:
– بازدید از سنسور برای شناسایی آسیب فیزیکی، اکسید شدن پایه ها، یا آلودگی.
– تست حرکت دستی دریچه گاز و مشاهده تغییرات ولتاژ سنسور.
۴. تعویض آزمایشی:
– در صورت عدم دسترسی به ابزار تست، تعویض سنسور با یک نمونه سالم و بررسی بهبود عملکرد موتور.
راههای پیشگیری از خرابی*
– تمیزکردن دورهای دریچه گاز و سنسور با اسپری مخصوص.
– محافظت از سنسور در برابر رطوبت با نصب کاور مناسب.
– بررسی منظم اتصالات الکتریکی و سیمکشی.
سنسور دریچه گاز وظیفه داره زاویه باز شدن دریچه گاز رو به ECU (کامپیوتر مرکزی موتور) اطلاع بده.
این اطلاعات به ECU کمک میکنه تا مقدار سوخت تزریقی به موتور و زمان جرقهزنی رو دقیق تنظیم کنه. اگه بخوایم دقیق تر بگیم :
تعیین میزان هوای ورودی به موتور (با کمک سایر سنسورها)
اصلاح نسبت هوا به سوخت (Air-Fuel Ratio)
بهبود پاسخدهی گاز در شرایط مختلف (شتابگیری، حرکت آرام، توقف)
کنترل دور آرام موتور (Idle)
جلوگیری از خامسوزی یا احتراق ناقص . و اما سنسور دما .
سنسور دما چیست و چه وظایفی داره
این سنسور دمای موتور (یا مایع خنککننده) رو اندازهگیری میکنه و اون رو به ECU گزارش میده.
در برخی موتورها که مایع خنککننده ندارند، مستقیماً دمای بدنه سیلندر یا سرسیلندر رو اندازهگیری میکنه. .کاردبردش :
تعیین میزان سوخت مناسب در استارت سرد (موتور سرد نیاز به سوخت بیشتر داره)
کنترل زمان جرقهزنی در دماهای مختلف
روشن یا خاموش کردن فن خنککننده در دماهای بالا
جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور (Overheat)
فعالسازی حالت اضطراری در صورت دمای غیرعادی